"Dünya Sisteminde Rusya" konulu konferansımız, Dr. Emrullah Ataseven hocamızın değerli sunumuyla İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Prof. Dr. Murat Demircioğlu Konferans Salonu'nda gerçekleştirildi. Soru-cevap ve tartışma kısmının ardından program sonunda konuşmacımız Emrullah Ataseven ile hocalarımız ve öğrencilerimizin katılımıyla bir hatıra fotoğrafı çekildi.
Konferans raporu: 
BALKAR Konferans, 3.5.2019
Dr. Emrullah Ataseven: “Dünya Sisteminde Rusya”
Rusya’nın dünyadaki konumu hakkında Kljuckevksi ve öğrencisi Patrovski’nin görüşleri var. Romantik milliyetçiler ve Ortodoks Marksistler ön plana çıkıyor. Rusya’nın Batılılaşması Büyük Petro ile başlıyor. Ama 19. yüzyılda hız kazanıyor. 
Rusya’nın Batılılaşması değerlendiren bir tarihçi Rusya’nın Avrupa’nın dışında olduğunu ileri sürüyor. Nihilist ve karamsar bir görüş.
Karamzin ve Superanski (Çar’ın danışmanı) arasında bir tartışma mevcut. Karamzin, Tatar boyunduruğunun Rusya’nın geri kalmasının en önemli nedeni olduğunu söylüyor. 
Danilevski ve uygarlık yaklaşımı: Rusya daha ileri bir uygarlıktır diyor. Romantik hareketler ve Dekabrist hareketi; meşrutiyet yanlısı siyasal reform istiyorlar. Sınıfsal olarak elit ve iyi eğitimli bir grup.
Slavofiller, Romantik milliyetçiler, Panslavizm önemli. 
Kırım Savaşı sonrası modernleşmeye yönelik çok büyük bir engel oluşturmadı. Batı’ya yetişme kısır döngüsü içinde yerini aldı.
Rus-Japon Savaşı 1904-1905 ve 1905 Devrimi: Mançurya tepelerinde Rusya’nın büyük olma hayalleri de gömülüyor.
Ekim Devrimi ve Avrupa-Merkezcilik: 1970’lere kadar Rusya Wallerstein’a göre merkantilist bir yarı geri çekilme yaşıyor. Avrupa daha gelenekçi görülüyor. 
Sürekli Batı’yı yakalama ve geçme ideali ve başarısızlık, bunun ardından dünya sistemiyle bütünleşmeye çalışan bir Rusya var. Ama merkez değil bir çevre ülkesi olarak yer alabiliyor. Güncel olarak Rusya bir çevre ülke konumundadır.
Dünya Sistemleri Analizi: Kapitalist ekonomi merkez ve çevre ülkeler arasındaki iş bölümü ile gerçekleşir. Merkez ülke, yarı çevre ülke, çevre ülke ilişkileri söz konusudur. Rusya’nın amacı daha yüksek bir basamağa yükselmektir. Rusya dışişleri bakanı Sergey Lavrov’un Avrasyacılık üzerine bir kitabı var.
Küresel Kuzey- gelişmiş ülkeler 
Küresel Güney- geri kalmış ülkeler
Güney’deki artı değer uzunca bir süre sistematik bir şekilde Kuzey’e aktarılmıştır. Güneydoğu Asya ve BRISCS örneklerinde görüleceği gibi artık yavaş da olsa Kuzey’den Güney’e bir sermaye akışından söz etmek mümkündür. Güney’deki aktif geri bırakılmışlık durumundaki değişim Wallerstein’a göre dıştan gerçekleşir. Tek ülkede sistem değişikliği mümkün değildir (SSCB örneğinde görüldüğü gibi), tüm sistemin değişmesiyle sosyalizm gibi alternatif sistemler getirilebilir.
ABD ile Latin Amerika ülkeleri arasındaki mutlak denebilecek bağımlılık ilişkisinin Post Sovyet mekânda Batı ve AB tarafından kurulmaya çalışılması söz konusudur. Rusya’nın bu tür bir Latin Amerikalılaşmaya direnmektedir. Latin Amerikalılaşma’nın AB’nin büyük/merkez ülkeleriyle Doğu ve Orta Avrupa ülkeleri arasında kurulduğunu görmekteyiz.
Dünya Sistemine Yönelik Eleştiriler
Dünya sistemi kapitalizmin gelişim tarihine dayanılarak inşa edilir. Yaklaşım fazla ekonomik indirgemeci ve tarihsel olduğu için eleştirilmektedir. Siyaset ekonomiye endekslenmiş ve indirgenmiş gibi görülmektedir. Uluslararası sistemdeki hiyerarşiyi çözümlemek için siyasal rekabet ve jeopolitik ve jeo-ekonomikle beraber değerlendirilebilir.
Rusya’da Kapitalizmin Geleceği 
Dünya sisteminde ve kapitalizmde yaşanacak bir değişim mutlak olarak iyi olmayabilir. Söz konusu değişim totaliter sistemlere yol açabilir. Dünya sisteminde Davos (zenginler kulübü)- Porto Alegre (daha yoksul ülkelerin birliği) arasındaki bölünmenin derinleşmesi görülebilir. Sistem karşıtı hareketlerin başarısızlığından söz edilebilir. Rusya tarihsel olarak 1919-1933 Weimer Almanyasıyla karşılaştırılabilir. Krizleri derinleştirecek bir atmosfer oluşabilir. 
Rusya’da Sovyet idealizmin yerini pragmatizm almıştır. Bugün Rus propagandası çok daha etkili, sistemi değiştirme yerine sistem içinde daha iyi bir konuma gelmek istiyor. Çok kutuplu dünyada bir merkez olma arayışları içerisindedir. Avrupa ve Batı ile eşit ilişki kurabilmenin zorluğunun farkında ve sistemi değiştirmek yerine sistem içinde daha avantajlı bir konuma gelme arayışları var. 
Rus Dış Politikası Bazı Spesifik Kavramlar
• Dırjavnost, Dırjavniki ( büyük güç ideplojisi)
• Blijnaya Zarubejnaya ( yakın çevre)
Rus Dış Politikası, Kavramlar
• Çekist ( devletçi) gelenek- güvenlikçi anlayışın kutsanması
• Post-Sovyet kimlik söylemi
• Neo-Avrasyacılık: popülist milliyetçilik
• döngüsellik: bazen Avrupa güçlerine yakın, bazen karşı bir pozisyonda.
Tüm bu kavramlar Rusya’nın dünya sistemi hiyerarşisindeki konumuyla ilgilidir, dolayısıyla dünya sistemi analiziyle yakından bağlantılıdır.
TARTIŞMA:
• İdil Öztığ: Çadayev neye dayanarak Rus kültürünün geri olduğunu söylüyor?
Ataseven: Kurumsallaşmanın oluşamadığını söylüyor. Üretim ilişkisi, sanayileşme modern kapitalizm anlamında geri kalmış deniyor. Çadayev’e Panslavistler tepki gösteriyor.
• Öğrenci: Rusya’nın dünya sistemine eklenmesi mi yoksa kendi dünya sistemini kurma çabası mı?
Ataseven: Buna paralel sistemler diyebiliriz.
• Öğrenci: Avrupa’yı kendimize bağımlı kıldık gibi bir söylem var mı Rusya’da?
Cevap: AB- Rusya arasında bir enerji bağımlılık ilişkisi var.
• Soru: Günümüzdeki Türkiye-Rusya ilişkisi hakkında görüşleriniz nedir? Rusya Türkiye için Batı’ya alternatif olabilir mi?
Ataseven: Türkiye Rusya için önemli. Bir NATO ülkesine S400 satmak sansasyonel bir harekettir. Ama Türkiye’yi tarihsel bağlarından koparmak çok da kolay değil. Rusya ekonomik olarak alternatif olamaz. Türkiye kendisini AB’den soyutlayamaz.
• Cengiz Çağla: Weimer Almanyası ile Post-Sovyet Rusya arasındaki analojiyi derinleştirebilir misiniz?
Ataseven: Kriz dönemleri, kapitalizmin yaşadığı krizler, kaos çıkabilir.
Rapor: M. Hacısalihoğlu
Redaksiyon: Zehra Sivri